Heb je je enkel verstuikt tijdens het sporten of bij het uitvoeren van je dagelijkse bezigheden? Dan is het belangrijk om deze goed te behandelen. Bij lichte blessures adviseert de gerenommeerde sportarts Dr. Lukas de RICE-methode, waarmee je een verstuikte enkel zelf kunt behandelen. Bij ernstigere blessures kan het nodig zijn om een arts te raadplegen. Dit artikel helpt u de juiste beslissing te nemen.
Verstuikte enkel: wat te doen?
Om tijd te besparen en de juiste maatregelen te nemen, moet u uw voet zorgvuldig onderzoeken en uw symptomen observeren. Er zijn verschillende gradaties van ernst als het gaat om verstuikte enkels.
Lichte blessure: verstuiking of overstrekking van de ligamenten
De ligamenten die uw enkel stabiliseren, zijn door de verstuiking licht overstrekt, maar niet gescheurd.
Symptomen:
- Lichte pijn in de enkel, vooral bij het bewegen
- Minimale of geen zwelling
- Geen zichtbare blauwe plekken
- De voet is stabiel en kan ondanks licht ongemak gewicht dragen.
Behandeling:
Als u een ligamentverrekking heeft, hoeft u niet onmiddellijk naar een arts te gaan. U kunt ook zelf de RICE-methode toepassen. Als het ongemak aanhoudt of zelfs verergert na de eerste 24-48 uur na het letsel, raadpleeg dan een arts.
Matige blessure: gedeeltelijke scheuring van de ligamenten
Een deel van uw ligamenten is beschadigd toen u uw enkel verstuikte, maar het andere deel is nog intact. Uw enkel voelt merkbaar instabiel aan.
Symptomen
- Matige tot ernstige pijn in de enkel
- Aanzienlijke zwelling rond de enkel, vaak binnen enkele uren
- Blauwe plekken zijn na 1-2 dagen zichtbaar
- Beweeglijkheid en belasting zijn beperkt
- U voelt instabiliteit en wankelheid in uw enkel
Behandeling
Als u de bovenstaande symptomen in uw enkel of enkelgewricht ervaart, moet u zeker een arts raadplegen. Deze zal de exacte blessure diagnosticeren, de zwelling beoordelen en eventuele bijkomende blessures uitsluiten. In het geval van een gedeeltelijke scheur heeft u mogelijk een spalk, medicatie en/of fysiotherapie nodig, waarbij oefeningen worden gedaan om de mobiliteit, coördinatie en spierkracht te bevorderen.
Ernstige blessure: volledige scheur van het ligament
Een volledige scheur van het ligament treedt op wanneer een of meer ligamenten in het enkelgewricht volledig zijn gescheurd. Uw enkel is dan aanzienlijk instabiel en u kunt bijkomende blessures hebben.
Symptomen
- De pijn trad plotseling en hevig op, vaak vergezeld van een krakend geluid toen de enkel verdraaide.
- Ernstige zwelling die snel toeneemt.
- Meestal een grote blauwe plek die zich in de dagen na het letsel uitbreidt
- Aanzienlijke instabiliteit; uw voet kan nauwelijks gewicht dragen
- Beperkte bewegingsvrijheid. Uw voet kan niet meer volledig worden gebogen of gestrekt.
Behandeling
Als u deze symptomen ervaart tijdens en na het verstuiken van uw enkel, is medisch onderzoek essentieel. In de meeste gevallen krijgt u een spalk of gipsverband. In ernstige gevallen kan ook chirurgische stabilisatie nodig zijn.
Verstuikte enkel - De RICE-methode ondersteunt het genezingsproces
Orthopedisch chirurg en sportarts Dr. Lukas behandelt al meer dan 20 jaar professionele teams in handbal, basketbal, en voetbal. Het behandelen van verstuikte enkels en enkelblessures behoort tot zijn standaardrepertoire. Hij legt uit: “Als je voet verstuikt is, je enkel opgezwollen en misschien zelfs verkleurd is, moet je onmiddellijk na de verstuiking de zogenaamde RICE-regel toepassen.” De naam van deze regel geeft ook aan welke maatregelen je moet nemen. Dr. Lukas heeft vier specifieke tips voor de behandeling van een verstuikte voet direct na het optreden van het letsel. Hier zijn zijn deskundige tips:
1. R voor Rust
Als je voet naar buiten is gedraaid, mag je in geen geval doorgaan met trainen of spelen. Dit geldt ook als je voet verdraait, maar je direct na de verdraaiing geen pijn voelt. Het is belangrijk om zo snel mogelijk een adequate diagnose te krijgen. Zo voorkom je dat de blessure erger wordt.
2. I voor ijs
Verdraaide voet – koel hem af! Dat hoeft niet per se met ijs te zijn. Een koude spray helpt bijvoorbeeld ook om zwelling of blauwe plekken te minimaliseren. Met ijswater doordrenkte sponsjes met een Ideal-verband zijn ook ideaal om te koelen. Dit staat bekend als “hot ice”. Als u ijs of koelpakkingen gebruikt, zorg er dan voor dat deze niet in direct contact komen met de huid. Dit heeft een negatief effect, omdat er na het verwijderen van de koeling bloed naar het gebied wordt gestuurd om de temperatuur in evenwicht te brengen.
3. C voor compressie
Tegelijkertijd moet een licht drukverband worden aangebracht. Dit immobiliseert het gewricht en vermindert de zwelling veroorzaakt door het hematoom. U moet later ook het verstuikte voet verbinden.
Instructies: een compressieverband correct aanbrengen
Een correct aangebracht compressieverband vermindert de zwelling en stabiliseert het gewricht enigszins zonder de bloedstroom te belemmeren. Houd de voet in een hoek van 90° nadat u de benodigde materialen hebt klaargelegd. Hier volgt een stapsgewijze handleiding voor het correct aanbrengen van het compressieverband.
- Opvulling: Bedek gevoelige plekken (bijv. enkels) lichtjes om drukpunten te voorkomen.
- Begin: Begin met een wikkel rond het midden van de voet – het verband moet glad zijn, zonder plooien.
- Omwikkelen: Leid elke laag naar boven, met ongeveer de helft overlappend.
- Figuur-8-techniek: Wikkel de bandage over de achterkant van de voet, onder de voet en rond de enkel – dit creëert een ondersteunende figuur-8-vorm.
- Ga verder: Wikkel omhoog richting de kuit totdat de voet en het gewricht stevig zijn verbonden.
- Zet vast: Zet het uiteinde vast met een clip, klittenband of tape.
- Controleer de druk: Zijn uw tenen warm en roze? Geen tintelingen of gevoelloosheid? Zo niet, maak het verband dan losser.
- Controleer: Controleer regelmatig gedurende de eerste paar uur en breng indien nodig opnieuw aan.
Draagduur: Draag het verband gedurende de eerste 24-48 uur overdag en maak het losser tijdens rustperiodes. Raadpleeg een arts als u een gescheurde ligament vermoedt.
4. H voor Elevatie
Een verstuikte voet moet altijd boven hartniveau worden gehouden om zwelling effectief tegen te gaan. Dit geldt zowel direct na het letsel als tijdens het daaropvolgende herstelproces.
Bescherm uw enkels tegen verstuikingen tijdens het sporten
We hebben The BetterGuard ontwikkeld om het risico op verstuikingen en laterale gewrichtsblessures tijdens het sporten te minimaliseren. Draag de slimme enkelbrace tijdens het sporten en ervaar hoe deze u ondersteunt bij kritieke bewegingen. Als uw voet dreigt te verdraaien, reageert de minipiston in de brace onmiddellijk en stabiliseert hij uw laterale ligament voordat er een pijnlijk ongeval plaatsvindt.
Meer informatie: Typische symptomen van een verstuikte enkel
Meestal treedt er direct zwelling op, soms gepaard gaande met hevige pijn. Bij een verstuikte enkel treedt meestal ook blauwe plekken op. Dit herkent u snel aan de typische blauwe verkleuring rond de enkel. Deze verkleuring wordt veroorzaakt door bloedingen in het weefsel.
Typische symptomen van een verstuikte enkel:
- Acute, scherpe pijn direct na het verstuiken van de enkel
- Zichtbare zwelling in de enkel of wreef
- Blauwe plekken of blauwachtige verkleuring (hematoom)
- Beperkte bewegingsvrijheid of instabiliteit bij het lopen
- Drukgevoeligheid aan de buitenkant van de enkel
- In ernstigere gevallen: krakend of scheurend geluid op het moment van het letsel
Het hoeft echter niet altijd om een of meerdere gescheurde ligamenten te gaan. Ook verstuikingen en verrekkingen veroorzaken hevige pijn wanneer u uw voet verdraait. Alleen een nauwkeurige diagnose door een specialist kan de aard en ernst van de blessure aan het licht brengen. In ieder geval moet u onmiddellijk eerstehulpmaatregelen nemen als uw voet verdraaid, gezwollen en mogelijk zelfs verkleurd is.
Verstuikte enkel: welke gevolgen kunt u verwachten?
Als u uw enkel verstuikt, leidt dit vaak tot zwelling en pijn. Dit zijn echter slechts de eerste symptomen. Draaiende bewegingen kunnen ook ernstigere verwondingen veroorzaken. Artsen noemen dit type letsel supinatietrauma. Dit treedt op wanneer de voet naar binnen draait terwijl het lichaamsgewicht naar buiten wordt verplaatst. De buitenste ligamenten (de ligamenten aan de buitenkant van de enkel) worden ernstig uitgerekt of zelfs gescheurd. In de meeste gevallen raakt ten minste één van de drie ligamenten die in direct contact staan met het enkelgewricht beschadigd. De ernst en duur van een dergelijk letsel hangt voornamelijk af van hoe snel en ernstig de voet verdraait. Enkelblessures komen vooral veel voor bij sporten waarbij veel wordt gesprongen en snel van richting wordt veranderd.
Dit geldt met name voor voetbal, handbal en andere balsporten, maar het is ook een veelvoorkomende beweging bij trailrunning, gymnastiek en tennis. Dit ondervond bijvoorbeeld voormalig professioneel handballer Kevin Struck (Füchse Berlin, VfL Potsdam). Zijn lijdensweg duurde in totaal zes maanden nadat hij zijn enkel had verstuikt tijdens de Club World Cup in Doha in 2018.
Vragen die sporters zichzelf vaak stellen als ze hun enkel verstuiken
Je enkel verstuiken en de symptomen niet kunnen herkennen, kan verontrustend zijn. Hier vind je antwoorden op vragen die veel mensen zichzelf vaak stellen.
Wat kan het zijn: verstuikte enkel, geen zwelling, maar wel pijn?
Als je je enkel verstuikt maar er geen zwelling is, kan het gaan om een lichte verrekking of verstuiking van de ligamenten. Dit betekent dat de stabiliserende ligamenten van het enkelgewricht zijn uitgerekt maar niet gescheurd. Pijn treedt vaak op tijdens het bewegen of bij het belasten van de voet, maar deze neemt na een tijdje af. Als de pijn aanhoudt of erger wordt, is het raadzaam om een arts te raadplegen.
Wanneer moet u naar de dokter na het verstuiken van uw enkel?
Een bezoek aan de dokter is noodzakelijk als:
- de pijn hevig is en niet afneemt
- er sprake is van aanzienlijke zwelling of blauwe plekken
- de voet instabiel is of nauwelijks gewicht kan dragen
- u het gevoel heeft dat uw voet wegzakt of instort
- u een krakend geluid hoorde toen u uw enkel verstuikte
Als u twijfelt of aanhoudende symptomen heeft, is het altijd raadzaam om medisch advies in te winnen.
Hoe herken ik een gescheurde enkelband?
Een gescheurde enkelband uit zich vaak door de volgende symptomen:
- Plotselinge, hevige pijn, meestal gepaard gaande met een krakend geluid bij het verdraaien
- Snel toenemende zwelling
- Blauwe plekken die zich na één tot twee dagen uitbreiden
- Merkbare instabiliteit; uw voet voelt onstabiel aan
- Beperkte mobiliteit; u kunt uw voet nauwelijks buigen of strekken
Een arts kan een duidelijke diagnose stellen door middel van klinische tests en, indien nodig, beeldvorming (bijv. MRI).
Wanneer moet u een verstuikte voet tapen?
Tapen kan nuttig zijn als:
- De blessure is licht (bijv. een verstuikte enkelband) en u wilt uw sportactiviteiten hervatten
- U heeft al eens een enkelblessure gehad en bent op zoek naar extra bescherming
- U wilt uw enkel preventief stabiliseren om te voorkomen dat u deze opnieuw verstuikt
In het geval van een gescheurde ligament of ernstige symptomen is taping alleen niet voldoende – een spalk of gerichte therapie is noodzakelijk. Als alternatief biedt The BetterGuard een moderne oplossing: een intelligente enkelbrace die zich flexibel aanpast en u alleen stabiliseert wanneer dat nodig is.
Hoe lang duurt het voordat een verstuikte enkel genezen is?
De genezingstijd is afhankelijk van de ernst van de blessure. Bij een lichte verstuiking of overstrekking van de ligamenten duurt het meestal één tot twee weken voordat de voet weer belast kan worden. Bij een gedeeltelijke scheur of volledige ligamentscheur kan het daarentegen vier tot zes weken of langer duren. Consequente rust, compressie en, indien nodig, fysiotherapie zijn cruciaal.
Hoe weet u of een ligament in uw voet gescheurd is?
Een gescheurd ligament is meestal merkbaar door een plotselinge, scherpe pijn en een hoorbare knal of scheur op het moment van het letsel. Kort daarna treedt er een snelle zwelling en vaak aanzienlijke blauwe plekken op. De voet voelt onstabiel aan en kan nauwelijks gewicht dragen. Een medisch onderzoek met echografie of MRI geeft definitieve zekerheid.
